ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધમાં, તમે બધાએ એક નામ ઘણું સાંભળ્યું હશે, તેનું નામ છે ડ્રોન. મતલબ કે આ વખતે યુદ્ધ મોટાભાગે ડ્રોનથી લડવામાં આવ્યું છે. ડ્રોન ટેકનોલોજીએ યુદ્ધની છબીઓ બદલી નાખી છે. પર્વતો, રણ અને સરહદી વિસ્તારોમાં, આ નાના પણ ખતરનાક શસ્ત્રો હવે આકાશમાં ગુપ્ત દેખરેખથી લઈને લક્ષ્યને ચોકસાઈથી ફટકારવા સુધી બધું જ કરી રહ્યા છે. આ પ્રસંગે, ચાલો જાણીએ કે વિશ્વના સૌથી શક્તિશાળી ડ્રોન કયા છે. આખરે, ભારત પાસે કયા પ્રકારનું ડ્રોન છે, જેની મદદથી તેણે પાકિસ્તાનમાં વિનાશ મચાવ્યો છે?
MQ-9 રીપર (યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ)
અમેરિકા પાસે વિશ્વનો સૌથી શક્તિશાળી ડ્રોન છે. જેનું નામ MQ-9 રીપર છે. રીપર ૫૦,૦૦૦ ફૂટ સુધીની ઊંચાઈએ કાર્ય કરે છે, ૨૭ કલાકથી વધુ સમય સુધી પ્રભાવશાળી ટકી રહે છે, જેનાથી વારંવાર ઇંધણ ભર્યા વિના લાંબા સમય સુધી મિશન કરી શકાય છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, તે કોઈપણ વિક્ષેપ વિના 27 કલાક સુધી તેનું મિશન પૂર્ણ કરી શકે છે.
RQ-4 ગ્લોબલ હોક (યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ)
નોર્થ્રોપ ગ્રુમેનનું RQ-4 ગ્લોબલ હોક એક ઉચ્ચ-ઉંચાઈવાળું, લાંબા સમય સુધી ચાલતું રિકોનિસન્સ ડ્રોન છે. જે 60,000 ફૂટથી વધુ ઊંચાઈએ કાર્ય કરી શકે છે. ગ્લોબલ હોક એક જ મિશનમાં 30 કલાકથી વધુ સમય સુધી હવામાં રહી શકે છે.
બાયરાક્તાર ટીબી2 (તુર્કી)
બાયકર મકિના દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલ બાયરક્તર TB2 એ સમગ્ર વિશ્વમાં પોતાનું નામ કમાવ્યું છે. આ ડ્રોન 27,000 ફૂટની ઊંચાઈએ ઉડી શકે છે અને કોઈપણ સમસ્યા વિના સતત 27 કલાક સુધી પોતાનું મિશન પૂર્ણ કરી શકે છે. તે ૧૫૦ કિલોગ્રામ સુધીનું વજન વહન કરી શકે છે. આનાથી સશસ્ત્ર વાહનો અને કિલ્લેબંધી સામે ચોક્કસ પ્રહાર કરવાની મંજૂરી મળે છે.
CH-5 રેઈન્બો (ચીન)
ચાઇના એરોસ્પેસ સાયન્સ એન્ડ ટેકનોલોજી કોર્પોરેશન (CASC) દ્વારા વિકસિત, ચીનનું CH-5 રેઈન્બો પશ્ચિમી દેશોના ડ્રોન સાથે સ્પર્ધા કરે છે. જે કોઈપણ સમસ્યા વિના સતત 60 કલાક સુધી 30,000 ફૂટની ઊંચાઈ સુધી પોતાનું મિશન પૂર્ણ કરી શકે છે.
S-70 ઓખોટનિક (રશિયા)
સુખોઈ દ્વારા વિકસિત રશિયાનું S-70 ઓખોટનિક (હન્ટર) એ આગામી પેઢીનું સ્ટીલ્થ UCAV (માનવરહિત લડાયક હવાઈ વાહન) છે જેનો ઉપયોગ કોઈપણ પ્રકારના મિશન માટે થઈ શકે છે. જેને એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે કે મિશન પૂર્ણ કરી શકાય. અત્યાધુનિક રડાર-છુટકારો આપતી ટેકનોલોજીથી બનેલ, તે રશિયાની ભાવિ હવાઈ યુદ્ધ વ્યૂહરચનામાં એક મુખ્ય તત્વ રહ્યું છે. જેના કારણે રશિયાએ તેનો ઉપયોગ પોતાના યુદ્ધમાં કર્યો છે.
હર્મેસ 900 (ઇઝરાયલ)
એલ્બિટ સિસ્ટમ્સનું હર્મેસ 900 એક એવું ડ્રોન છે જેનો ઉપયોગ ઘણા દેશો દ્વારા કરવામાં આવે છે. જે 30,000 ફૂટની ઊંચાઈએ કોઈપણ મુશ્કેલી વિના પોતાનું મિશન પૂર્ણ કરી શકે છે. હર્મિસ 900 36 કલાકથી વધુ સમય સુધી સતત કામ કરી શકે છે. તે 350 કિલોગ્રામ સુધીનો પેલોડ વહન કરી શકે છે, જેમાં સિન્થેટિક એપરચર રડાર અને મેરીટાઇમ પેટ્રોલ રડાર સહિત વિવિધ સેન્સર અને સંચાર પ્રણાલીઓ વહન કરવામાં આવે છે.
MQ-9B પ્રિડેટર (રીપર)
ભારતે તેના ડ્રોનથી પાકિસ્તાનમાં વિનાશ વેર્યો તે પહેલાં, પાકિસ્તાની સેનાએ 08 અને 09 મે 2025 ની રાત્રે ડ્રોન અને અન્ય શસ્ત્રોથી ભારતની સમગ્ર પશ્ચિમી સરહદ પર હુમલો કર્યો. આજકાલ, MQ-9B પ્રિડેટર (રીપર) ને ભારત પાસે રહેલા સૌથી ખતરનાક ડ્રોનમાંથી એક ગણી શકાય. આ ડ્રોન 2024 માં 31 યુનિટ માટે 32,000 કરોડ રૂપિયાના સોદા હેઠળ અમેરિકાથી ભારતમાં આવ્યું હતું. MQ-9B એક શિકારી-કિલર ડ્રોન છે જે હાઇ એલ્ટિટ્યુડ લોંગ એન્ડ્યુરન્સ (HALE) ક્ષમતા ધરાવે છે. તેની રેન્જ ૧૯૦૦ કિમી છે અને તે ૧૭૦૦ કિલોગ્રામ સુધીના શસ્ત્રો લઈ જઈ શકે છે. તે જાસૂસી અને ચોકસાઈપૂર્વકના હુમલાઓ માટે રચાયેલ છે, જે તેને ભારતની સરહદો પર, ખાસ કરીને પાકિસ્તાન અને ચીન પર, દેખરેખ અને હુમલા માટે અસરકારક બનાવે છે.
