ભારતીય સેનાના ડેપ્યુટી ચીફ ઓફ આર્મી સ્ટાફ (ક્ષમતા વિકાસ અને ટકાઉપણું) લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહે શુક્રવારે નવી દિલ્હીમાં FICCI દ્વારા આયોજિત ‘ન્યુ એજ મિલિટરી ટેક્નોલોજીસ’ કાર્યક્રમમાં ભારત-પાકિસ્તાન સરહદી તણાવ અને ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન સામનો કરવામાં આવેલા પડકારો પર ખુલ્લેઆમ વાત કરી. તેમણે કહ્યું કે આ ઓપરેશનમાં માત્ર પાકિસ્તાન જ નહીં, પરંતુ ચીન અને તુર્કીએ પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે, જેના કારણે ભારતે તેની હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીને વધુ મજબૂત બનાવવાની જરૂરિયાત અનુભવી છે.
ચીનની ભૂમિકા શું હતી?
લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહે ખુલાસો કર્યો કે ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન પાકિસ્તાનને ચીન તરફથી રીઅલ-ટાઇમ ગુપ્ત માહિતી મળી રહી હતી. તેમણે કહ્યું, “જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ડીજીએમઓ (ડાયરેક્ટર જનરલ ઓફ મિલિટરી ઓપરેશન્સ) સ્તરની વાતચીત ચાલી રહી હતી, ત્યારે પાકિસ્તાનને આપણી મહત્વપૂર્ણ લશ્કરી પ્રવૃત્તિઓની લાઇવ માહિતી મળી રહી હતી. આ માહિતી ચીન તરફથી આવી રહી હતી.” તેમણે એ પણ ખુલાસો કર્યો કે પાકિસ્તાન પાસે 81% લશ્કરી સાધનો ચીની છે, અને આ ઓપરેશનથી ચીનને તેના શસ્ત્રોનું પરીક્ષણ કરવાની ‘લાઇવ લેબ’ જેવી તક મળી.
તુર્કીની ભૂમિકા શું હતી?
લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહે કહ્યું છે કે તુર્કીએ પાકિસ્તાનને ડ્રોન અને અન્ય સહાય પણ પૂરી પાડી હતી. લેફ્ટનન્ટ જનરલ સિંહે કહ્યું – “તુર્કીએ યુદ્ધ દરમિયાન બાયરાક્તાર જેવા ડ્રોન પૂરા પાડ્યા અને લોકોને તાલીમ આપી.” તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે ભારત હવે ત્રણ મોરચા – પાકિસ્તાન, ચીન અને તુર્કી – સાથે એકસાથે વ્યવહાર કરવાના પડકારનો સામનો કરી રહ્યું છે.
પાકિસ્તાને યુદ્ધવિરામની માંગ કેમ કરી?
લેફ્ટનન્ટ જનરલ સિંહે કહ્યું કે ઓપરેશન સિંદૂરમાં, ભારતીય સેનાએ એટલી સચોટ અને અસરકારક કાર્યવાહી કરી કે પાકિસ્તાનને યુદ્ધવિરામ માંગવાની ફરજ પડી. તેમણે કહ્યું – “આપણી પાસે બીજો મોટો હુમલો તૈયાર હતો. પાકિસ્તાનને ખ્યાલ આવ્યો કે જો આ હુમલો થશે, તો તેમની સ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ થઈ જશે. તેથી જ તેમણે યુદ્ધવિરામની વિનંતી કરી.” આ વ્યૂહાત્મક પગલું ભારતની લશ્કરી શક્તિ અને રાજદ્વારી ચતુરાઈને દર્શાવે છે.
હવાઈ સંરક્ષણની જરૂરિયાત
લેફ્ટનન્ટ જનરલ સિંહે ભારતની વાયુ સંરક્ષણ પ્રણાલીની તાકાતની પ્રશંસા કરી, પરંતુ ચેતવણી પણ આપી કે ભવિષ્યમાં વધુ સતર્ક રહેવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું – “આ વખતે આપણા શહેરો અને વસ્તીવાળા વિસ્તારો પર હુમલો થયો નથી, પરંતુ આગલી વખતે આપણે તેના માટે તૈયાર રહેવું પડશે.” તેમણે ભાર મૂક્યો કે પાકિસ્તાન, ચીન અને તુર્કી જેવા દેશો તરફથી આવતા ખતરાઓનો સામનો કરવા માટે ભારતને એક મજબૂત અને બહુ-સ્તરીય વાયુ સંરક્ષણ પ્રણાલી વિકસાવવાની જરૂર છે.
યુદ્ધવિરામના નિર્ણય પર ડેપ્યુટી આર્મી ચીફે શું કહ્યું?
લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહે પણ યુદ્ધવિરામના નિર્ણયના મુદ્દા પર વાત કરી. તેમણે કહ્યું – “જ્યારે આપણે લશ્કરી લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે તેને રોકવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. યુદ્ધ શરૂ કરવું સહેલું છે, પરંતુ તેને નિયંત્રિત કરવું ખૂબ મુશ્કેલ છે. તેથી હું કહીશ કે યોગ્ય સમયે યુદ્ધ રોકવા માટે આ એક ખૂબ જ શાનદાર પગલું હતું.”
