ભારતની બે સૌથી મોટી નોન-બેંકિંગ ફાઇનાન્શિયલ કંપનીઓ, HDB ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસિસ અને હીરો ફિનકોર્પ, તેમના પ્રારંભિક જાહેર ઓફર (IPO) અંગે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરી રહી છે. આ કંપનીઓને હજુ સુધી દેશના મૂડી બજાર નિયમનકારી સંસ્થા, સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (સેબી) તરફથી મંજૂરી મળી નથી. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, IPO સંબંધિત કેટલાક નિયમોના ઉલ્લંઘનની શક્યતાને કારણે આ દરખાસ્તોને મુલતવી રાખવામાં આવી છે.
હીરો ફિનકોર્પની IPO અરજી આઠ મહિનાથી પેન્ડિંગ છે, જ્યારે HDB ફાઇનાન્શિયલની અરજી ચાર મહિનાથી સેબીમાં અટવાયેલી છે. જોકે સંભવિત નિયમ ઉલ્લંઘનની ચોક્કસ વિગતો જાણીતી નથી, તે IPO પહેલાં થયેલા શેર વેચાણ સાથે સંબંધિત હોઈ શકે છે. કંપનીઝ એક્ટ મુજબ, કોઈપણ અનલિસ્ટેડ કંપની એક નાણાકીય વર્ષમાં 200 થી વધુ શેરધારકો ઉમેરી શકતી નથી અને 50 થી વધુ રોકાણકારોને ખાનગી પ્લેસમેન્ટ દ્વારા શેર વેચી શકતી નથી. જો છ મહિનાની અંદર ખાનગી પ્લેસમેન્ટ દ્વારા જાહેર રોકાણકારોને શેર જારી કરવામાં આવે, તો તેને જાહેર ઇશ્યૂ ગણવામાં આવશે.
HDFC બેંકના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે HDB ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસીસે ડ્રાફ્ટ રેડ હેરિંગ પ્રોસ્પેક્ટસ (DRHP) ફાઇલ કર્યું છે અને અંતિમ ટિપ્પણીઓની રાહ જોઈ રહ્યું છે. બેંકનો દાવો છે કે કંપનીએ કોઈપણ નિયમોનું ઉલ્લંઘન કર્યું નથી. તેવી જ રીતે, હીરો ફિનકોર્પે પણ કોઈપણ ઉલ્લંઘનનો ઇનકાર કર્યો હતો અને સ્પષ્ટતા કરી હતી કે કંપનીએ ક્યારેય 200 રોકાણકારોની મર્યાદાથી વધુ મૂડી એકત્ર કરી નથી.
હીરો ફિનકોર્પ અને HDB ફાઇનાન્શિયલ IPO ની વર્તમાન સ્થિતિ
હીરો મોટોકોર્પની પેટાકંપની હીરો ફિનકોર્પે તેના રૂ. 3,668 કરોડના IPO માટે DRHP ફાઇલ કરી છે. દરમિયાન, HDB ફાઇનાન્શિયલે રૂ. 2,500 કરોડના IPO માટે અરજી કરી છે. સેબીની વેબસાઇટ પર ઉપલબ્ધ માહિતી અનુસાર, હીરો ફિનકોર્પના કિસ્સામાં અન્ય નિયમનકારો અને સરકારી એજન્સીઓ પાસેથી ટિપ્પણીઓ માંગવામાં આવી છે. HDB ફાઇનાન્શિયલ માટે છેલ્લો પત્રવ્યવહાર 14 ફેબ્રુઆરી 2025 ના રોજ થયો હતો.
HDB ફાઇનાન્શિયલ પાસે 41,409 થી વધુ જાહેર શેરધારકો છે અને 2024 માં, કંપનીએ સ્ટોક ઓપ્શન્સ હેઠળ તેના કર્મચારીઓને 1.7 મિલિયનથી વધુ શેર જારી કર્યા હતા. હાલમાં, HDB ફાઇનાન્શિયલના શેર અનલિસ્ટેડ માર્કેટમાં રૂ. ૧૦૫૦ ના સ્તરે ટ્રેડ થઈ રહ્યા છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ના નિયમન મુજબ, HDB ફાઇનાન્શિયલને સપ્ટેમ્બર 2025 સુધીમાં લિસ્ટેડ થવું જરૂરી છે કારણ કે તે NBFCs ની ‘ઉપલા સ્તર’ શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવે છે. બીજી તરફ, હીરો ફિનકોર્પ પાસે 7,452 જાહેર શેરધારકો છે જેમની પાસે ઓગસ્ટ 2024 સુધીમાં કંપનીમાં 20.42% હિસ્સો હતો. અનલિસ્ટેડ માર્કેટમાં, તેના શેર ₹ 1,400-1,450 ની રેન્જમાં ટ્રેડ થઈ રહ્યા છે.
નિયમો હળવા કરવાની જરૂર છે?
નાણાકીય અને કાનૂની નિષ્ણાતો માને છે કે સેબીએ IPO લિસ્ટિંગને ઝડપી બનાવવા માટે કેટલાક નિયમો હળવા કરવા વિશે વિચારવું જોઈએ. કેએસ લીગલ એન્ડ એસોસિએટ્સના મેનેજિંગ પાર્ટનર સોનમ ચંદવાનીના મતે, નિયમનકારોએ “ભૌતિકતા-આધારિત અભિગમ” અપનાવવો જોઈએ જ્યાં કંપનીઓ સાબિત કરી શકે કે તેમના પ્રી-સેલ્સનો હેતુ IPO પાત્રતા નિયમોને અવગણવાનો નહોતો.
તેમનું કહેવું છે કે હાલના કડક નિયમો વ્યવસાયોની મૂડી બજારોમાં પ્રવેશને અવરોધી શકે છે. તેથી, આવા કિસ્સાઓમાં, કંપનીઓને સમયમર્યાદામાં બાબત સુધારવા અને તેમના IPO ને આગળ ધપાવવાની તક આપવામાં આવે તે જરૂરી છે.
