શું તમે ક્યારેય સાંભળ્યું છે કે કોઈ ગામ બીજા દેશમાં હોય છે, પરંતુ તેનો કાયદો બીજા દેશ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે? ચોક્કસ, તમને આ સાંભળીને આશ્ચર્ય થશે. પરંતુ આજે અમે તમને આવા જ એક ગામ વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ. આ ગામ સાયપ્રસમાં આવેલું છે, જેનું નામ પાયલા છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી એ જ સાયપ્રસની મુલાકાતે છે. સાયપ્રસ એક એવો દેશ છે જેનો તુર્કી સાથે સરહદ વિવાદ છે. તુર્કી ઘણીવાર ભારતને બદલે પાકિસ્તાનનું સમર્થન કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, એવું માનવામાં આવે છે કે પીએમ મોદીની આ મુલાકાત તુર્કીને એક મજબૂત સંદેશ આપવા માટે છે. સારું, અમે તે ગામ વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ, જે સાયપ્રસમાં હોવા છતાં બ્રિટન હેઠળ છે. એટલું જ નહીં, અહીંના લોકોને સાયપ્રસની નાગરિકતા પણ મળી નથી.
તમને જણાવી દઈએ કે આ અનોખું ગામ યુકેના સોવરિન બેઝ એરિયા (SBA) ઢેકેલીયામાં આવે છે, જ્યાં બ્રિટિશ કાયદો લાગુ પડે છે. 1960 માં સાયપ્રસની આઝાદી પછી તે યુકેના કબજા હેઠળ રહ્યું. 98 ચોરસ માઇલમાં ફેલાયેલા અક્રોટિરી અને ઢેકેલીયા SBA, બ્રિટિશ લશ્કરી થાણાઓ માટે બનાવવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ તેમની પાસે ગામડાઓ અને ખેતરો પણ છે. પાયલા યુએન બફર ઝોન (ગ્રીન લાઇન) ની નજીક છે, જે સાયપ્રસને તુર્કી-અધિકૃત ઉત્તરી સાયપ્રસથી અલગ કરે છે. પરંતુ તેની સ્થિતિ જટિલ છે. ગામનો કેટલોક ભાગ SBA માં છે, કેટલોક સાયપ્રસમાં છે અને કેટલોક ઉત્તરી સાયપ્રસ (તુર્કી-અધિકૃત) ની નજીક છે. અહીં બ્રિટિશ કાયદો પ્રવર્તે છે, એટલે કે, સાયપ્રસ કાયદા લાગુ પડતા નથી. SBA નું વહીવટ બ્રિટિશ સંરક્ષણ મંત્રાલય હેઠળ કામ કરે છે. કોર્ટ ઓફ સોવરિન બેઝ એરિયા બિન-લશ્કરી બાબતોમાં કામ કરે છે, પરંતુ ગ્રામજનો તેની સ્વતંત્રતા પર પ્રશ્ન ઉઠાવે છે. તેઓ ફરિયાદ કરે છે કે બ્રિટિશ સત્તા તેમની સાથે સાયપ્રસ સરકાર જેવો વ્યવહાર કરતી નથી. ખાસ કરીને તુર્કી સાયપ્રસના લોકો માને છે કે SBA વહીવટ સાયપ્રસ સરકારની નજીક છે.
નાગરિકતાનો મુદ્દો અહીં સૌથી મોટો છે. ગ્રામજનોને સંપૂર્ણ સાયપ્રસ નાગરિકતા મળી ન હતી. 1960 ની સ્થાપના સંધિ હેઠળ, કેટલાકને સાયપ્રસ પાસપોર્ટ મળ્યા હતા, પરંતુ તુર્કી સાયપ્રસના લોકોને ઘણીવાર નાગરિકતા નકારવામાં આવતી હતી. SBA માં જન્મેલા લોકો બ્રિટિશ ઓવરસીઝ ટેરિટરીઝ સિટીઝનશિપ (BOTC) માટે અરજી કરી શકે છે જો તેઓ અથવા તેમના માતાપિતા 1983 પહેલા જન્મ્યા હોય. પરંતુ BOTC યુકેમાં રહેવાનો અધિકાર આપતું નથી. તેમને યુકે વિઝા માટે સાયપ્રસ પાસપોર્ટની જરૂર છે, જે ઘણા લોકો પાસે નથી. ટર્કિશ સાયપ્રસવાસીઓને અન્ય સમસ્યાઓ છે. તેઓ ગામમાં મુક્તપણે ફરી શકતા નથી. ખેતરોમાં જવા અથવા સંબંધીઓને મળવા માટે તેમને વારંવાર ઇમિગ્રેશન અને કસ્ટમ તપાસમાંથી પસાર થવું પડે છે. ઉત્તરી સાયપ્રસથી માલ લાવવો પણ મુશ્કેલ છે, કારણ કે SBA અને ઉત્તરી સાયપ્રસને EU કસ્ટમ સરહદ જેવો ગણવામાં આવે છે.
